Nawet jeżeli słyszałeś, że nie ma podatku od spadków i darowizn, to jest to jedynie mit lub innymi słowy niebezpieczne uogólnienie. Ustawa o podatku od spadków i darowizn istnieje, jest w mocy i co więcej podaje należne stawki podatku za przyjęcie spadku lub darowizny. Naliczenie odbywa się od wartości majątku otrzymanego. Ich wysokość zależna jest od tzw. grup pokrewieństw pomiędzy obdarowanym a darczyńcą lub pomiędzy spadkobiercą a spadkodawcą. Istnieją trzy grupy pokrewieństwa, do których zaliczają się osoby o następujących:
Grupa I – małżonek, wstępni (czyli rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępni (czyli dzieci, wnuki, prawnuki), pasierb (czyli dzieci przyrodnie), ojczym, macocha, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa
Grupa II – zstępni rodzeństwa (czyli np. dzieci siostry, wnuki brata), rodzeństwo rodziców (czyli np. ciotki, wujowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa (czyli np. bratowa), oraz rodzeństwo małżonków (czyli np. szwagierka), małżonkowie rodzeństwa małżonków (czyli np. mąż szwagierki), małżonkowie innych zstępnych (np. żona wnuka).
Grupa III – pozostali nabywcy
Stawki podatku przewidziane w ustawie są następujące. Progi według wartości otrzymanych w spadku lub darowiznie:
- Grupa I –
do kwoty 10.278 zł - 3%
od kwoty 10.278 zł do kwoty 20.556 zł - 308 zł 30 gr i 5% od nadwyżki ponad 10.278 zł
od kwoty 20.556 zł - 822 zł 20 gr i 7% od nadwyżki ponad 20.556 zł
- Grupa II –
do kwoty 10.278 zł - 7%
od kwoty 10.278 zł do kwoty 20.556 zł - 719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10.278 zł
od kwoty 20.556 zł - 1.644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20.556 zł
- Grupa III –
do kwoty 10.278 zł - 12%
od kwoty 10.278 zł do kwoty 20.556 zł - 1.233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10.278 zł
od kwoty 20.556 zł - 2.877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20.556 zł
Jak widać stawka i wysokość podatku zależne są od stopnia pokrewieństwa, które podzielone zostały przez ustawodawcę na 3 grupy podatkowe. Zatem jeżeli odziedziczysz spadek lub przyjmiesz darowiznę, to podatek zostanie naliczony według powyższych progów. Uniknięcie powyższych podatków jest możliwe tylko wtedy, gdy powołasz się na zapisane w przepisach zwolnienia z tego podatku. Aby jednak nie zapłacić podatku musisz dokładnie wypełnić określone w ustawie wymogi. Poniżej opisujemy niektóre ze sposobów legalnego ominięcia podatku od spadków i darowizn.
Sposób nr 1 - Powołanie się na kwotę wolną od podatku.
Przepisy przewidują brak podatku od spadku i darowizny, jeżeli ich łączna wartość nie przekracza poniższych kwot:
Grupa I – kwota 9.637 zł
Grupa II – kwota 7.276 zł
Grupa III – kwota 4.902 zł
Przy obliczaniu kwoty wolnej od podatku należy zsumować skumulowaną wartość uzyskaną od danej osoby, w okresie ostatnich 5 lat poprzedzających rok, w którym doszło do otrzymania ostatniej darowizny.
Opodatkowaniu podlegają wartości powyżej powyższych kwot wolnych od podatku. Stawki do naliczenia podatku ponad kwoty zwolnione zgodnie ze stawkami procentowymi i przedziałami kwotowymi na początku artykułu.
Nie ma obowiązku składania do Urzędu Skarbowego zeznania podatkowego jeżeli:
a/ wartości nie przekraczają kwot wolnych opisanych powyżej
b/ umowa darowizny została sporządzona w formie aktu notarialnego
Sposób nr 2 - Najbliższa rodzina
/dotyczy spadków i darowizn od 01.01.2007, przy czym w przypadku spadku datą graniczna 01.01.2007 dotyczy chwili zgonu osoby po której spadek jest przyjmowany/
Uwaga - do grona osób najbliższej rodziny zaliczaja się tylko część I grupy podatkowej! Na to zwolnienie mogą liczyć tylko: małżonek, wstępni (czyli rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępni (czyli dzieci, wnuki, prawnuki), pasierb (czyli dzieci przyrodnie), rodzeństwo, ojczym, macoch.
Osoby wymienione powyżej – zaliczające się zgodnie z przepisami ustawy do najbliższej rodziny mogą w całości zostać zwolnione z podatku, pod warunkiem jednak wypełnienia przewidzianych dla tego zwolnienia formalności.
Formalności, które trzeba załatwić w urzędzie skarbowym są jasno określone i ograniczone czasowo. Powoduje to, że nie załatwienie ich w wyznaczonym terminie będzie skutkować brakiem możliwości skorzystania z tego zwolnienia i naliczenia podatku według przepisów ogólnych (progi opisane na początku artykułu).
Warunkiem uzyskania zwolnienia jest złożenie w wyznaczonym ustawowo terminie deklaracji SD-Z2 nabytych w drodze spadków składników majątku. Termin na złożenie deklaracji to 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. W celu skorzystania ze zwolnienia każdy z nabywców składa odrębne zgłoszenie.
UWAGA! Jeżeli nabycie w drodze spadku nie zostało zgłoszenie w wyznaczonym terminie, podlega wtedy opodatkowaniu na zasadach ogólnych określonych dla I Grupy podatkowej (stawki opisane na początku artykułu).
Jeżeli minęły wyznaczone terminy na złożenie deklaracji, to możemy wybronić się jedynie powoływaniem na fakt, że o spadku dowiedzieliśmy się później niż data uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku, bądź data sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia.
Na fakt późniejszego powzięcia wiedzy nie będziemy mogli powołać się przy darowiźnie, gdyż do zawarcia umowy darowizny niezbędna była Twoja obecność.
W przypadku darowizn, które przekazane zostały na mocy umowy w formie aktu notarialnego, nie ma obowiązku składania zawiadomienia w wyznaczonym w ustawie terminie 6 miesięcy.
UWAGA! W przypadku darowizny gotówki, poza złożeniem deklaracji SD-Z2 w terminie 6 miesięcy, niezbędne jest udokumentowanie jej otrzymania przelewem na rachunek bankowy nabywcy, rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
Jeżeli planujesz przekazać najbliższej rodzinie (dziecku, bratu, rodzicom,….) nieruchomość, to uwaga ma to sens tylko wtedy, jeżeli pozostaną oni właścicielami tej nieruchomości przez okres co najmniej kolejnych 5 lat licząc od końca roku, w którym doszło do darowizny. Jest to związane z podatkiem od odpłatnego zbycia nieruchomości. Konkretnie, przy nabyciu nie zapłacicie podatku od spadków i darowizn, ale przy sprzedawaniu nieruchomości w okresie 5 lat podatkowych od ich naybędzie trzeba rozliczyć dodatkowo podatek dochodowy od sprzedaży nieruchomości (na podstawie przepisów ogólnych).
W przypadku nieruchomości nabytych w spadku i darowiźnie ich koszt nabycia wliczany do wyliczenia podatku wyniesie 0 zł. Zatem sprzedając nieruchomość za 400 000 zł (osoba obdarowana), będzie miała 400 000 zł przychodu ze sprzedaży i najczęściej 0 zł kosztu nabycia. Będzie to skutkować wykazaniem dochodu 400 000 zł. Dochód ten opodatkowany zostanie stawką 19%, co daje 76.000 zł podatku od sprzedaży tej nieruchomości. Kwestie podatku od sprzedaży nieruchomości zostały bardzo szczegółowo opisane w 2 poniższych artykułach:
Jak ominąć podatek od sprzedaży nieruchomości?
Pułapki w podatku od sprzedaży nieruchomości
Ważne! Jeżeli zamierzasz darować nieruchomość w najbliższej rodzinie tylko po to, aby ta osoba sprzedała tę nieruchomość przed upływem 5 lat podatkowych od daty darowizny, to obdarowany wpada w 19% podatek dochodowy od odpłatnego zbycia nieruchomości. Rozwiązaniem tej sytuacji może być sprzedaż nieruchomości przez Ciebie, a następnie darowanie rodzinie gotówki. Gotówka korzysta z takich samych stawek i preferencji w podatku od spadków i darowizn jak darowanie nieruchomości, ruchomości. Przy czym należy pamiętać, że darowizna gotówki musi mieć formę przelewu bankowego lub przekazu pocztowego. Jeżeli pieniądze docelowo mają być wydane na nieruchomość dla członka rodziny to:
1/ Sprzedajesz najpierw swoją nieruchomość
2/ Darujesz gotówkę, osoba obdarowana (jeżeli jest z grupy najbliższa rodzina) składa SD-Z2 i zwalnia się z podatku w całości.
3/ Za gotówkę członek rodziny kupuje nieruchomość. Nawet jeżeli postanowi ją zbyć przed upływem 5 lat podatkowych, to ceną która została przez niego zapłacona za nieruchomość, będzie stanowić koszt przy ustalaniu dochodu od odpłatnego zbycia nieruchomości. Efektem będzie zawsze oszczędność na podatku.
Taka kolejność operacji w większości przypadków będzie optymalna z punktu widzenia opodatkowania i są sytuacje, w których łączny koszt podatkowy wyniesie – 0 zł, co ciekawe łączne koszty notarialne także będą niższe, gdyż darując gotówkę można to zrobić umową zwykłą i przelewem na rachunek bankowy osoby obdarowanej.
Marcin Grudzień
okolica.pl